DIŞ HABERLER—Türkiye, Aralık 2024’te Somali’de başlattığı roket fırlatma tesisi inşaatını tamamlamaya yaklaştı. Military Africa’ya konuşan Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, tesisin ülke için istihdam ve gelir sağlayacağını ifade etti. Üssün kesin konumu açıklanmasa da, Somali’nin ekvatora yakınlığı ve Hint Okyanusu’na olan erişimi, fırlatma operasyonları için ideal bir ortam sunuyor.
Türkiye’nin Somali’deki yatırımları, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki stratejik önceliğine somut bir cevap niteliği taşıyor: Türkiye’yi bir uzay ülkesi haline getirmek ve Afrika Boynuzu’na yatırım yapmak.
Military Africa’ya konuşan uzmanlar, Türkiye’nin 2021 yılında başlattığı 10 yıllık uzay programında önemli mesafeler kat ettiğini belirtti. Programın iddialı hedefleri arasında, bir uydu sistemi geliştirilmesi ve bir uzay limanının inşa edilmesi gibi büyük projeler bulunuyor. Türkiye, bu projelerle uzay teknolojilerinde bölgesel ve küresel bir güç olma yolunda emin adımlarla ilerliyor.
SOMALİ İLE GÜÇLENEN STRATEJİK İŞ BİRLİĞİ
Türkiye, Somali ile sağlık, eğitim, savunma ve enerji alanlarında derin bir iş birliği içinde. Türk ordusu, 2017’den beri TÜRKSOM eğitim kampında Somali askerlerini eğitiyor. Ayrıca, Türkiye Petrolleri, Somali karasularında hidrokarbon arama hakkı kazandı. Somali Deniz Kuvvetleri’nin yeniden inşası ve donatılması için de mutabakat sağlandı.
Cumhurbaşkanı Mahmud, Türkiye ile iş birliğinin önemine vurgu yaparak, Somali’nin Türk uyduları için bir fırlatma rampasına ev sahipliği yapmasının, ekonomik kazançlardan daha stratejik bir anlam taşıdığını belirtti. Türkiye’nin söz konusu yatırımları, Afrika Boynuzu’ndaki etkisini artırırken, Somali’ye önemli bir bölgesel aktör olma fırsatı sunuyor.
Somali, halen Birleşmiş Milletler tarafından uygulanan ve iç savaşın başlangıcında başlatılan silah ambargosu altında bulunuyor. 2013 yılında hafif silahların satışına izin verecek şekilde gevşetilen ambargo sayesinde Türkiye, Ağustos 2024’te MKEK tarafından üretilen 450 MPT-76 saldırı tüfeğini Somali’ye teslim etti.
Şubat 2024’te ise Türkiye ve Somali, Türkiye’nin Somali’nin münhasır ekonomik bölgesinin gelirinin %30’u karşılığında Somali Deniz Kuvvetleri’ni yeniden inşa etmesi, donatması ve eğitmesi yönünde bir mutabakat zaptı imzaladı.
TARİHİ BAĞLAR
Türkiye ile Somali arasındaki ikili ilişkiler Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar uzanıyor. Hem Mogadişu’daki Türk Büyükelçiliği hem de Ankara’daki Somali Büyükelçiliği 1979 yılında resmi olarak açılmıştı. Türk temsilciliği iç savaş nedeniyle 20 yıl kapalı kaldıktan sonra 2011 yılında yeniden temsilcilik kazandı. Türkiye’nin ayrıca Somaliland’ın fiili başkenti Hargeisa’da da bir konsolosluğu bulunuyor. 2022 yılında ikili ticaret 389 milyon dolara ulaşırken, Türkiye dörtte biri makarna olmak üzere 386 milyon dolar, Somali ise 1,5 milyon doları yağlı tohumlar olmak üzere 2,5 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi.